Algemeen

In deze begroting werken we de Perspectiefnota verder uit. In de Perspectiefnota hebben we aangegeven wat onze grote opgaven zijn en welke middelen we daarvoor beschikbaar willen stellen. Onderstaand het vastgestelde structurele en incidenteel bestedingspakket per thema. De aanvragen zijn conform het kader van de Perspectiefnota verder uitgewerkt.   

1. Koers sociaal domein – sociale basis (structureel, doelen 1.1.1 , 1.1.2 en 1.1.3 )

De druk op het sociaal domein neemt de komende jaren verder toe. Dat komt onder andere door vergrijzing, het woningtekort en door landelijke afspraken in het Aanvullende Zorg- en Welzijnsakkoord 2025, in combinatie met de groeiende tekorten op de arbeidsmarkt. De noodzaak is groot om verder te innoveren en wij willen dan ook verder investeren in een sterke sociale basis. Met de investering van € 4 miljoen verstevigen we de positie van (welzijns)partners in de stad en doen extra investeringen in voorzieningen en activiteiten voor inwoners in de wijken (waaronder € 60.000 structureel voor het beperken van stijging van verhuurtarieven van binnensportaccommodaties). Om dit mogelijk te maken investeren we ook in benodigde capaciteit bij de gemeente.
De inzet van middelen gaat in het eerste jaar – in nauwe afstemming met partners - overwegend naar lopende activiteiten waarbij stopzetting nu ongewenst is. Daarnaast naar activiteiten die met een incidentele impuls kunnen starten. Daarmee zorgen we voor flexibiliteit en ruimte om de komende jaren samen met partners optimale resultaten te behalen en steeds beter bij te dragen aan een sterke sociale basis. Nieuwe vormen van opdrachtverlening, meer wijkgericht (samen)werken en meer aandacht voor de ondersteuning van inwonersinitiatieven zijn onderdeel van dat toekomstbeeld in wording. De Koers Sociaal Domein en de focus-opgaven sociale basis vormen steeds het uitgangspunt. In de jaren 2027-2029 worden de middelen steeds vaker structureel ingezet, mogelijk ook door meerjarige afspraken. Over dit proces zal het college de raad geregeld op de hoogte houden en erbij betrekken.

2. Afdeling Vluchtelingen (incidenteel, doel 1.1.3 )

De opvang van vluchtelingen blijkt geen tijdelijke maar een permanente taak van de gemeente. Het COA en het Rijk verwachten dat de komende jaren de instroom van asielzoekers zal doorzetten. We hebben een nieuwe tijdelijke afdeling Vluchtelingen ingericht en zij werken aan een proactieve en toekomstbestendige aanpak voor de opvang en huisvesting van vluchtelingen in de volle breedte.

De tijdelijke afdeling Vluchtelingen zal uitzoeken wat er nodig is om de opgave voor duurzame opvang van vluchtelingen in Zwolle zo goed mogelijk in de organisatie te borgen. Dit kost extra geld. Het voorstel is om € 750.000 aan incidentele middelen voor 2026, 2027 en 2028 voor de tijdelijke afdeling Vluchtelingen te reserveren en naar aanleiding van de onderzoeksresultaten van de tijdelijke afdeling Vluchtelingen het aan het nieuwe college te laten hoe zij verder wil gaan met dit thema.

3. Bestaanszekerheid - Project verbeteren toegang en vereenvoudigen inkomensregelingen plateau 1 (structureel, doel 2.1.3 )

We hebben inkomensregelingen voor inwoners met een laag inkomen om ervoor te zorgen dat deze Zwollenaren daadwerkelijk kunnen rondkomen. Niet iedereen die recht heeft op deze regelingen maakt er gebruik van. Daarom verbeteren we de toegang en vereenvoudigen we de inkomensregelingen. Dit doen we bijvoorbeeld door: Het uitgeven van de ‘Laat geen geld liggen’-gids, verminderen van bewijslast en ambtshalve toekennen.

We verwachten door het uitvoeren van deze verbeteringen dat het aantal vertrekkingen stijgt en daarmee de kosten voor de inkomensregelingen. Hiervoor is het voorstel om € 160.000 structureel beschikbaar te stellen.

4. Zwolle 800 jaar stadsrechten en internationale Hanzedagen (incidenteel, doel 3.2.1 )

Evenementen zijn belangrijk voor Zwolle. Ze zorgen voor saamhorigheid in de stad en de omgeving. Serious Request  2024 was daar een mooi voorbeeld van. In 2030 bestaat Zwolle 800 jaar en dit willen we samen vieren. Vorig jaar zijn hier in de begroting nog geen middelen voor gereserveerd. Dit willen we nu wel doen. We vinden het belangrijk om aandacht te geven aan de voorbereiding van Zwolle 800 jaar in 2030. In dat jaar vinden ook de Internationale Hanzedagen in Zwolle plaats. Een themajaar kan de lokale gemeenschap verenigen en trots op Zwolle vergroten. Het samen genieten van festiviteiten, evenementen en activiteiten brengt mensen samen en zorgt voor verbinding. Daarnaast is het ook een gelegenheid om Zwolle te promoten als een toeristische bestemming en dat is een positieve stimulans voor de lokale economie. We gaan sparen voor dit themajaar en stellen voor om hier € 3,0 miljoen incidenteel voor te reserveren gedurende de periode van 2026 t/m 2029 (€ 750.000 per jaar). 

5. Energietransitie - Hogenkamp kiest (incidenteel, doel 4.1.1 )

Het bewonersinitiatief ‘Hogenkamp kiest’ heeft in 2025 samen met het WijBedrijf een plan van aanpak opgesteld waarin een impuls wordt gegeven aan verbetering van de leefbaarheid en duurzaamheid van Hogenkamp. Met ontwerpend onderzoek wordt gezocht naar passende en haalbare oplossingen op de wijk te verduurzamen (op sociaal, technisch, ecologisch/klimaattechnisch en financieel vlak). De gemeente ondersteunt dit initiatief door een ontwikkelkader op te stellen waarbinnen de ontwikkelingen in Hogenkamp vorm kunnen krijgen. Dit ontwikkelkader wordt in co-creatie met de buurt opgesteld. De uitkomst van dit onderzoek zijn bouwstenen en spelregels voor verdere verduurzaming en verdichting van de wijk. Vervolgens gaan we aan de slag met kansrijke initiatieven in de wijk om de plannen concreter te maken gezamenlijk verder te werken aan de impuls in Hogenkamp.
Ook maken we verbinding met steden met vergelijkbare initiatieven voor uitwisseling van ervaringen en borging van kennis. Ook op landelijk niveau gaan we op zoek naar partners die ons kunnen ondersteunen met deze opgave (financieel, procesmatig & inhoudelijk). Deze ervaring helpt ons om een passend antwoord te vinden voor bestaande wijken met vergelijkbare opgaves. Nu en in de toekomst. Het voorstel is om € 500.000 in 2026, 2027 en 2028 voor dit initiatief beschikbaar te stellen.

6. Natuurinvesteringsagenda (NIA) (incidenteel en structureel, doel 4.2.1 )

De huidige beschikbare budgetten voor de NIA (€ 200.000 structureel voor 2025 en verder) worden gebruikt om een beperkte invulling te geven aan de ambities van het Groen en recreatiebeleid en specifiek aan de ambitie ‘Groen dicht bij’. Voor dit budget planten we bomen in (woon)straten, verbeteren we groeiplaatsen en doen we een enkel onderzoek om inzicht te krijgen in benodigde maatregelen voor na 2025. Om ook aan de ambitie groen groeit mee invulling te geven en de biodiversiteit en het recreatieve uitloopgebied van ons landschap te versterken, stellen we voor om de komende jaren ook op de volgende onderwerpen te investeren.
1. Groen in de stad op orde houden, groen groeit mee: In 2026 willen we een uitvoeringsplan opstellen voor de aanleg van een nieuw stadspark. Hierin worden onder meer de locatie, omvang, doelen en invulling van het park bepaald.
2. Toename biodiversiteit: Gedurende 4 jaar willen we jaarlijks circa 4 km nieuwe landschapselementen, bossen en recreatieve routes aanleggen,
3. Vergroening bestaande stad: De komende 2 jaar (2026 + 2027) willen we boven op de reguliere NIA gelden nog extra investeren in de aanleg van groen in de bestaande wijken.
Om alle groene maatregelen van bestaande NIA gelden en aanvullende budgetten te kunnen realiseren hebben we ook extra ambtelijke capaciteit nodig. Totaal stellen we voor om structureel €135.000 en incidenteel in 2026 € 210.000, in 2027 € 110.000 en in 2028 en 2029 € 60.000 beschikbaar te stellen.

7. Verduurzaming gemeentelijk vastgoed (structureel, doel 5.3.1 )

We hebben als gemeente circa 170 gebouwen in ons bezit, zoals bijvoorbeeld musea, theaters, sporthallen en wijkcentra. We willen deze gebouwen verduurzamen en hierbij  zetten we in op zoveel mogelijk CO2-reductie en aardgasvrij. Vorig jaar is de Routekaart verduurzaming gemeentelijk vastgoed door de gemeenteraad vastgesteld. In de PPN 2025-2028 hebben we voor vier jaar budget beschikbaar gesteld. Dit budget is minder dan nodig is om de wettelijke doelstellingen te halen. In de Perspectiefnota 2026-2029 is voorgesteld  om in lijn met de beschikbaar gestelde budgetten van vorig jaar de jaarschijf 2029 toe te voegen. Hierbij gaat het om structureel €131.000. Hiermee houden we voortgang op de uitvoering van de verduurzaming van ons vastgoed en blijven we jaarlijks aanvullende subsidie aanvragen bij het Rijk (DuMaVa-subsidie).

8. Ontwikkeling wijkcentrum De Bolder inclusief Stadkamer (structureel, doel 5.3.1 )

Binnen de gebiedsontwikkeling Centrum Aa-landen werken we aan herontwikkeling van een toekomstbestendig voorzieningenaanbod, parallel aan de nieuwbouw van het Meandercollege. Dit gebeurt in aansluiting op de sociaal maatschappelijke opgave voor Centrum Aa-landen. Hiermee draagt de gemeente Zwolle bij aan het (in de gebiedsvisie genoemde) ‘Huis van de wijk’ dat huidige en toekomstige inwoners een centrale ontmoetingsplek biedt en een sterk wij(k)gevoel creëert. Het uitgangspunt is een wijkvoorziening (minimaal de huidige omvang) met een integraal karakter met slim, efficiënt ruimtegebruik door partijen die een gedeeld belang hebben en met functies die elkaar kunnen versterken.
In de Perspectiefnota 2026-2029 is het voorstel gedaan om een investering te doen van € 6 miljoen het wijkcentrum inclusief Stadkamer. De kapitaallast bij deze investering bedraagt jaarlijks € 300.000 vanaf 2029.  

9. Vervangende nieuwbouw Meander College (structureel, doel 5.3.2 )

Er zijn scholen die in wijken staan waar plannen zijn voor gebiedsontwikkelingen. Sommige scholen kunnen vervangen worden door nieuwbouw. Dit speelt concreet in de wijk Aa-landen. De gebiedsvisie Centrum Aa-landen is door de gemeenteraad vastgesteld. Hierin is de realisatie van een nieuw onderwijsgebouw voor het Meander opgenomen. Het voorstel is om € 1,6 miljoen kapitaallasten vanaf 2029 beschikbaar te stellen om de nieuwbouw van het Meander te realiseren (investering van € 40 miljoen). Hierdoor kan op de huidige locatie van de school nieuwbouw gerealiseerd worden.

10. Staat van de organisatie (incidenteel en structureel, doel 6.4.2 )

De ontwikkeling van Zwolle en de complexe opgaven maken dat de druk op onze organisatie groeit. Dat betekent ook dat we blijven investeren in onze organisatie. Zo blijven we toegerust om onze taken uit te voeren en aan onze ambities te werken. De groei van de organisatie zit vooral in de uitvoerende en beleidsafdelingen. Om te zorgen dat het werk in en voor de stad gedaan kan worden, is het van belang dat de ondersteunende afdelingen meegroeien. Daarom blijven we structureel investeren in onze bedrijfsvoering. Daarbij richten we ons niet alleen op de groei, maar ook op het versterken fundament van de bedrijfsvoering, op informatievoorziening en digitale strategie en op een goede sturing.

De druk op de bedrijfsvoeringcapaciteit neemt toe, zowel in omvang als in breedte. Binnen het sociaal en fysiek domein groeit de behoefte aan ondersteuning, onder meer bij afdelingen als het Sociaal Wijkteam, Proces-, Programma- en Projectmanagement en Stadsingenieurs. Deze ontwikkelingen vragen om flexibiliteit en tijdige inzet van capaciteit. Om hierop te kunnen anticiperen, wordt € 800.000 gereserveerd. Deze middelen zijn bedoeld om in te spelen op knelpunten en versterkingsvragen die zich op korte termijn aandienen.

Vanwege de toenemende complexiteit en vraag naar integrale oplossingen binnen de bedrijfsvoering samen met de veranderingen in de organisatie van werk en werkconcepten zetten we in op uitbreiding van advisering rond bedrijfsvoeringsvraagstukken. Deze uitbreiding stelt ons in staat om vervolgstappen te zetten op het gebied van sturingsinformatie, positionering van bedrijfsvoering en een efficiëntere organisatie van werk. We constateren tevens dat regelgeving steeds complexer wordt en nieuwe samenwerkingsverbanden en aspecten als privacy en dataveiligheid zorgen voor meer complexiteit.  Daardoor neemt de behoefte aan strategisch-juridisch toezicht toe. We stellen voor te investeren in juridische control om risico’s tijdig te signaleren, juridisch complexe trajecten beter te begeleiden en op strategisch niveau mee te denken over de impact op organisatie en uitvoering. Dit alles draagt bij aan het versterken van het fundament van de bedrijfsvoering

De samenleving digitaliseert snel. Wij zien dat de arbeidsmarkt krapper wordt. Dit zet onze innovatiekracht en digitale weerbaarheid onder druk. We willen daarom blijven investeren om data-gedreven te kunnen ontwikkelen en uitvoeren. En om de groeiende hoeveelheid informatie die we verwerken via goed informatiebeheer vorm te geven. Dit doen we in meerdere jaren waarbij we gestart zijn in 2024 en nu de laatste beheerfuncties toevoegen. Gezien de groei van onze hoeveelheid informatie-objecten als gevolg van de digitale transitie en de toenemende wet- en regelgeving groeien wij zo mee met onze digitale opgaven zoals ook weergegeven in onze onlangs voorgestelde robuuste informatievoorziening. Ook zetten we in op informatieadvies om de toenemende vragen over bijvoorbeeld de inzet van AI of informatiedeling in samenwerkingsverbanden van de gemeente Zwolle te duiden en hierin keuzes te maken. Deze investeringen helpen ons om doelen uit de begroting te halen. Zo zorgen wij ervoor dat onze gemeente toekomstbestendig blijft.

De groei van de organisatie vraagt betekent ook een toename van management. Voor een effectieve sturing en voor nabijheid van leidinggevenden bij de medewerkers. Daar hebben we de afgelopen periode stappen in gezet en deze lijn zetten wij de komend jaar door.

Jaarlijks wordt de website 1,5 miljoen keer bezocht. De kwaliteit van Zwolle.nl als belangrijkste dienstverleningskanaal moet structureel naar een hoger niveau vanuit het perspectief van de inwoner en gebruikersgemak in plaats van techniek als bepaler van de vormgeving van de website. Om dit te bereiken wordt overgegaan van decentraal websitebeheer naar centrale vormgeving Hierdoor komt de focus op duidelijkheid, begrijpelijkheid en gebruiksvriendelijkheid van de website te liggen.

11. Strategische investeringsagenda (SIA)
We verwachten dat we voor de projecten die tot en met 2028 besluitvorming vragen voldoende financiële middelen beschikbaar hebben. Dit is niet het geval voor de investeringsvraag in de toekomst. We verwachten dat in de komende periode tot en met 2035 € 150 tot € 175 miljoen aan investeringsruimte gevonden moet worden binnen onze gemeentelijke begroting. Dit betekent dat we moeten werken naar een structurele ruimte van € 7,5 tot € 9,0 miljoen in 2035. Hiervoor is op dit moment niet genoeg financiële ruimte en nog onduidelijk welk deel het Rijk hierin kan bijdragen.
Het voorstel is dat we starten met een structurele reservering van € 1,0 miljoen vanaf 2029 voor de SIA.