4. Duurzame toekomst

De gebouwde omgeving, buitengebied, natuurlijke systemen en samenleving van Zwolle zijn veerkrachtiger tegen klimaatverandering en gezonder voor mens, plant en dier

Voor een toekomstbestendig Zwolle met een blijvend aantrekkelijk woon- en vestigingsklimaat hebben we robuuste en gezonde (grond)water-,  bodem- en ecosystemen nodig. De combinatie van natuurlijke systemen zijn essentieel voor onze veiligheid, voedsel- en drinkwatervoorziening, gezondheid en veerkracht tegen klimaatverandering. Hierbij is de voorwaarde dat lokale, regionale en landelijke systemen samenwerken en als een geheel worden gezien.

Aanpassing aan klimaatverandering betekent ook bestand zijn tegen extreem weer (plensbuien, hitte, droogte) en draagt bij aan duurzaam gedrag van inwoners en ondernemers in hun eigen omgeving.

De verschillende werkvelden binnen dit doel hebben specifieke opgaven die in samenhang moeten worden benaderd. Denk bijvoorbeeld aan:

• Groen in de stad, dat zowel bijdraagt aan natuurdoelen als aan opvang van plensbuien en gezondheid voor inwoners.  
• (Grond)waterkwaliteit die ook van belang is voor waterleven en zoetwatervoorziening.  
• Anders bouwen/ontwikkelen in samenspel met extremer weer en het water- en bodemsysteem.

Aantal gerealiseerde open bodemenergiesystemen (aantal)

0

Aantal saneringsmeldingen (aantal)

34

Aantal toekomstbomen (aantal)

Aantal bodemverbeteringsprojecten bij bestaande bomen (aantal)

Aantal straten waarin inwoners maatregelen hebben genomen voor klimaat en groen (aantal)

0

Ruimtelijk Toekomstperspectief Ons Zwolle van Morgen

Omgevingsprogramma bodem en ondergrond

Groen en recreatiebeleidsplan

In 2026 pakken we de volgende nieuwe activiteiten op:

• Uitwerken programma klimaat Water en Klimaat: voor water en klimaat is er behoefte aan een vertaling van lange termijn doelen naar middellange en korte termijn doelen en bijbehorende indicatoren.
• Uitvoeren Regio Deal project Regiolab Wijk van Morgen (indien gehonoreerd): met 22 partners is een aanvraag gedaan voor een Regio Deal Regio Zwolle project waarin de (integrale) duurzame wijk centraal staat.

Wij werken doorlopend, in samenhang met opgaven voor wonen, mobiliteit, economie en energie aan:  

• Het benutten van gebiedsontwikkelingen en beheer om Zwolle klimaatbestendiger te maken en de blauwgroene structuren te versterken;
• Ruimte voor groen en natuur als basis voor het toekomstige Zwolle (zie Ruimtelijk Toekomst Perspectief), waarbij stad en landelijk gebied elkaar versterken;
• Gezonder water- en bodemsysteem;
• Duurzaam gebruik van de ondergrond;
• Ruimtelijke Adaptatie en Meerlaagsveiligheid;
• Veiligheid tegen overstroming en hitte;
• Het informeren, activeren en faciliteren van de samenleving;
• Brede samenwerking met overheden, onderwijs- en onderzoeksinstellingen, ondernemers en initiatieven van onderop (5 O’s).

Een voorbeeld van een project waar dit alles samen komt is Stadsbroek, waar invulling wordt gegeven aan de verschillende opgaven van wonen, recreatie, bodem, water, klimaat en groen (nader te bepalen hoe en wanneer).

Activiteiten vanuit water en klimaat
Samen met partners maken wij onze stad en delta weerbaar en veerkrachtig tegen hogere waterpeilen en extreem weer (stortbuien, droogte, hitte). En op de langere termijn tegen de gevolgen van zeespiegelstijging en het smelten van de gletsjers die onze rivieren voeden. Ter ondersteuning van snelheid in (woningbouw)projecten en gebiedsontwikkelingen vertalen we landelijk -en regionaal beleid water&bodem concreet en zo voorkomen we discussie met andere overheidspartners. Samen met regionale partners en het Rijk werken we aan samenhangende maatregelen op gebied- en systeemniveau. De opgave is complex, onder andere doordat er sterke afhankelijkheden zijn tussen de verschillende schaalniveaus: van internationale watersystemen tot regentonnen. We investeren daarom in een goede samenwerking met agendering en borging van Zwolse belangen, zoals bijvoorbeeld binnen NOVEX, RIVUS, Climate Campus en Team Klimaat actief. Doorlopend werken we aan het borgen van water en bodem sturend in beleid (onder andere Omgevingsvisie) en uitvoering (ruimtelijke ontwikkelingen en projecten) en belangenbehartiging. Voor de bestaande stad zetten we in op tegengaan van hittestress, wateroverlast en droogte en meerlaagsveiligheid.  
Concrete activiteiten waar we in 2026 aan werken:

• Met gebiedspartners de Regionale Sponsstrategie uitwerken tot een gebiedsvisie voor een toekomstig robuust regionaal watersysteem Sallandse Weteringen (inclusief Keersluis) in samenhang met ruimtelijke opgaven.
• Daar waar mogelijk agenderen, beïnvloeden en benutten we de herijking van deltabeslissingen voor een lange termijn aantrekkelijk Zwolle. De herijking loopt tot december 2026.
• Zwolse pilot voor het Interregproject DISCO (samen met beheer, ontwerpers en inwoners leefstraten ontwerpen in een digital twin).

Activiteiten vanuit bodem en (grond)water
We zorgen ervoor dat de ondergrond bijdraagt aan een veerkrachtig Zwolle dat gezonder is voor mens plant en dier. Dat doen we door duurzaam gebruik van de ondergrond te stimuleren en te werken aan een veilig en gezonder bodem- en grondwatersysteem. We dragen actief bij aan de opgaves energietransitie, klimaatadaptatie, een gezonde leefomgeving en stedelijke ontwikkeling.
Enkele concrete activiteiten waar we in 2026 aan werken:

• Inzicht opgave zoetwater- en drinkwaterbeschikbaarheid;
• Verplaatsen helofytenfilter Spoorzone (groene sanering en bescherming drinkwaterwinning);
• Sanering Noordereiland voor woningbouw;
• Ontwikkelen WKO+ Noorderkwartier waarbij we energie en grondwaterkwaliteit aan elkaar koppelen;
• Onderzoek naar gezonde bodem;
• Onderzoek naar PFAS en niet genormeerde stoffen;
• Gebruik en ordenen van de ondergrond voor bodemenergie en aardwarmte.

Activiteiten vanuit groen:
We willen het groen behouden en ruimte creëren voor nieuw groen, in onze stad, in de directe omgeving van inwoners en in ons buitengebied, in de vorm van landschapselementen. Daarmee geven we invulling aan de ambitie 'Groen dicht bij’ uit het groen en recreatiebeleidsplan . Dit doen we in combinatie met het vergroten van de biodiversiteit en het verbeteren van recreatieve mogelijkheden. We starten met het invullen van de ambitie ‘Groen groeit mee met de groei van de stad' door kaders te stellen en een plan van aanpak op te stellen voor de aanleg van een nieuw stadspark.  De aanleg van nieuw groen doen we als gemeente zelf, maar we zoeken ook bewust naar samenwerking met onze inwoners, ondernemers en partners. De beschikbare jaarlijkse middelen in de Natuur InvesteringsAgenda (NIA) zijn bepalend voor de uitvoering van de ambities.
Concrete activiteiten waar we in 2026 aan werken:

• Aanplant toekomstbomen;  
• Aanleg nieuw groen;
• Optimalisatie groeiplaatsen bestaande bomen;
• Verhelpen ecologische knelpunten;
• Versterken blauwgroene structuren;
• Realiseren recreatieve voorzieningen en routes;
• Ondersteuning vergroening bedrijventerreinen en particulier terrein.

Activiteiten voor maatschappelijke beweging en samenwerking
Door brede, maatschappelijke samenwerking kunnen we belangen en opgaven bij elkaar brengen, tot nieuwe oplossingen komen en werk met werk maken Onze opgave gaat verder dan de ruimtelijke aanpassing van onze stad en delta. We hebben nieuwe kennis en innovatieve oplossingen nodig en een actieve samenleving die maatregelen neemt in eigen omgeving en gedrag. Daarnaast willen we bouwen aan draagvlak is opgebouwd voor (moeilijke) keuzes die gemaakt moeten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het terugdringen van ons drinkwaterverbruik. Daarom werken we aan:

• een slimme samenwerking tussen overheden, onderzoekers, onderwijsinstellingen, ondernemers en maatschappelijke (bewoners-) initiatieven.
• Informeren, aanjagen en faciliteren van de bottom-up beweging voor vergroenen, gezonde bodems en klimaatmaatregelen zoals afkoppelen en ontstenen.

• Voor Climate Campus hebben we in 2025 2 subsidieprojecten afgerond. Beide projecten beoogden betere samenwerking voor klimaatadaptatie en een advies voor het vervolg:
  • Het project Regio Deal Regio Zwolle I - project Climate Campus.
  • De inhoudelijke activiteiten voor het LIFE IP project Climate Campus (in 2026 en verder hebben we alleen nog enkele verplichtingen ten aanzien van delen van de opgedane kennis en communicatie).
• Het Groen en recreatiebeleidsplan hebben we in 2025 afgerond. In 2026 geven we daar uitvoering aan (zie lopende activiteiten).

Doel 4.2.1 Klimaatadaptie en blauwgroene systemen

Structuurvisie VCN Fase1

Gebiedsontwikkeling IJssel-Vechtdelta

Klimaatadaptatie 2021 e.v

Interreg Disco Leadpartner

LIFE IP

HWBP-meekoppelkansen

HWBP Plankosten

Regio deal Climate Campus

Interreg project Catch

Interreg Disco Zwolle

Groen- & recreatiebeleid

SMP natuurvriendelijk isoleren

Omgevingpr. bodem/ondergrond 25-29

Waterneutraal Zwolle-Noord